Zawał serca

Obraz
Women doing sports
grey
top_left
Off

Stan zdrowia

Czym jest zawał serca?

Zawał mięśnia sercowego lub „atak serca” jest nagłą sytuacją zagrażającą życiu wymagającą natychmiastowej opieki medycznej. Ma miejsce, kiedy przepływ krwi do pewnej sekcji serca nagle się zatrzymuje, a komórki serca przestają otrzymywać wystarczającą ilość tlenu. Przeważnie zawał serca spowodowany jest przez zablokowanie jednej lub większej liczby tętnic wieńcowych. Bez wystarczającej ilości krwi serce nie może pracować prawidłowo. Funkcje serca są obniżone lub przestaje ono całkowicie działać. W drugim przypadku śmierć może nastąpić nagle. Pomimo nieznacznego zmniejszenia częstości występowania, choroby naczyniowo-sercowe ciągle pozostają główną przyczyną śmierci w Europie, powodując śmierć prawie co sekundę.1 W USA około 1 000 000 ludzi doświadcza zawału serca każdego roku, z czego 120 000 umiera.2 Jeżeli mała sekcja mięśnia sercowego jest objęta zawałem, serce może być uszkodzone, ale nadal będzie pracować przy zmniejszonej wydajności. Im dłużej krążenie serca jest zaburzone, tym większe jest ryzyko, że komórki serca obumrą i zostaną zastąpione przez tkankę bliznowatą. Tkanka bliznowata nie może wykonywać zadań zdrowych komórek i serce nigdy nie odzyska swojej pierwotnej wydajności. Czasami tkanka bliznowata może powodować nieregularności pracy serca, ponieważ nie przewodzi impulsów elektrycznych, które kontrolują aktywność elektryczną serca. Jeżeli serce jest poważnie uszkodzone, nawet niewielki stres może przeciążyć jego sprawność, wywołując potencjalnie śmiertelny zawał serca. Dlatego kluczowe jest znalezienie i wyleczenie blokady przepływu krwi tak szybko, jak to tylko możliwe. 


Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka dla zawału serca?

Jedną z głównych przyczyn zawału serca jest choroba niedokrwienna serca, którą charakteryzuje się zwężeniem tętnic wieńcowych. Choroba niedokrwienna serca jest przeważnie wynikiem miażdżycy powodującej zgrubienie i stwardnienie ścian tętnic. Krążenie krwi w mięśniu sercowym może być również zaburzone przez inne choroby krążenia, tkankę bliznowatą, niewydolność serca lub zaburzenia rytmu serca. 
Ludzie o wysokim ryzyku zawału mięśnia sercowego to osoby o genetycznych predyspozycjach, mężczyźni powyżej 45 roku życia i kobiety powyżej 55 roku życia oraz pacjenci, którzy są po operacji pomostowania aortalno-wieńcowego. Na czynniki ryzyka nie ma się wpływu.
Przy odpowiednim leczeniu i zmianach trybu życia można jednak zmniejszyć lub złagodzić następujące czynniki ryzyka: 

  • nadciśnienie (wysokie ciśnienie krwi)
  • wysoki poziom tłuszczów we krwi, w szczególności „złego” cholesterolu (LDL)
  • cukrzyca
  • palenie
  • nadwaga lub otyłość
  • brak ćwiczeń
  • stres

W jaki sposób można rozpoznać zawał serca?

Zawał serca najczęściej ma miejsce nagle i bez żadnego ostrzeżenia. Objawy zawału serca mogą być różne dla różnych osób. Kobiety i mężczyźni często doświadczają zupełnie różnych objawów. W przypadku około jednej trzeciej zawałów serca pacjenci nawet nie mają świadomości, że mieli zawał serca, ponieważ objawy są ledwo zauważalne. „Cichy” zawał serca często ma miejsce u ludzi z cukrzycą.3 W wielu przypadkach wykrywany jest losowo podczas badania elektrokardiogramem.
Większość zawałów serca u mężczyzn powoduje poważny i długoterminowy ból klatki piersiowej, najczęściej zlokalizowany zaraz pod mostkiem. Ból zazwyczaj jest odczuwalny dużo dłużej niż ból wywołany przez dusznicę bolesną (ból lub dyskomfort wywołany przez chorobę niedokrwienną serca). Ból klatki piersiowej może rozchodzić się do rąk, ramion, żuchwy lub górnej części brzucha. Pacjent może zalać się zimnym potem i doświadczyć zadyszki, nudności i omdlenia. 
U kobiet mogą pojawić się wyżej wymienione objawy, ale częściej pojawia się ból w górnej części podbrzusza połączone z nudnościami i wymiotami. 
Wszystkie zawały serca mogą zagrażać życiu lub wywołać inne komplikacje, dlatego zawsze jeżeli pojawia się najmniejsze podejrzenie, że ktoś w pobliżu doświadcza zawału serca, należy natychmiast zadzwonić po pogotowie. 


W jaki sposób diagnozuje się zawał serca?

Najważniejszym badaniem do szybkiej diagnozy zawału serca jest elektrokardiogram. Jeżeli elektrokardiogram potwierdzi zawał serca, aktywność elektryczna serca będzie obserwowana w czasie leczenia ambulatoryjnego, co pozwoli na wczesne wykrycie wszystkich zaburzeń. 
Następnie zespól medyczny musi określić, jakiej części serca dotyczy zawał i która tętnica wieńcowa jest zablokowana. W tym celu wykonuje się echokardiografię - badanie serca przy użyciu fal ultradźwiękowych. Tętnice wieńcowe najczęściej bada się przy użyciu cewnika w laboratorium cewnikowania. Zespół medyczny może również wykonać badanie krwi, które wskaże, czy miał miejsce zawał serca i jak bardzo był poważny. Badania takie jak tomografia komputerowa lub obrazowanie rezonansem magnetycznym mogą dostarczyć dodatkowych informacji.