Udar

Obraz
Patient discussing xray
grey
top_left
Off

Możliwości leczenia

Udar

W przypadku udaru natychmiastowe rozpoznanie objawów i przewiezienie pacjenta na oddział ratunkowy jest kluczowe dla zredukowania potencjalnego uszkodzenia mózgu. Jeżeli podejrzewa się, że ktoś w pobliżu doświadcza udaru, należy niezwłocznie zadzwonić po pogotowie ratunkowe. Aby podkreślić powagę wezwania, powinno się opisać objawy i zaznaczyć, że prawdopodobnie osoba właśnie doznaje udaru. Każda minuta, kiedy dotknięte obszary są pozbawione tlenu, zwiększa ryzyko uszkodzenia komórek nerwowych. Uszkodzenia mózgu będące wynikiem udaru mogą wpłynąć na mowę, zdolność poruszania się, pamięć a nawet doprowadzić do śmierci.


Reakcja pogotowia na udar

  • W przypadku podejrzenia udaru należy zadzwonić na nr 112.
  • Opisać objawy i powiedzieć o możliwości wystąpienia udaru.
  • Pacjent nie powinien otrzymać niczego do jedzenia ani picia, ponieważ zdolność do połykania może być ograniczona, i może to doprowadzić do uduszenia.
  • Jeżeli osoba przechodząca udar jest przytomna, należy do niej mówić i podnosić ją na duchu.
  • Najlepiej, aby osoba przeżywająca udar leżała się z lekko uniesioną głową i górną połową ciała. Do podparcia pleców można użyć poduszki lub złożonych ubrań. Nalży poluzować ciasne ubranie.
  • Jeżeli osoba doświadczająca udaru wymiotuje lub jest nieprzytomna, powinno się ją ułożyć w pozycję boczną ustaloną, w której ciało jest umieszczone na boku, lekko skierowane do dołu, a pozycja ustalona jest przez zgięte kończyny osoby leżącej.
  • Jeżeli nie ma wyczuwalnego pulsu lub osoba przestała oddychać, należy niezwłocznie rozpocząć masaż serca i nie przestawać do przybycia zespołu ratowniczego.

 

Po udzieleniu pierwszej pomocy, zespół ratunkowy zabierze pacjenta do szpitala, najlepiej do placówki lub działu specjalizującego się w leczeniu udarów. Leczenie ostrego udaru będzie zależne od przyczyny, która wywołała udar. Leczenie udaru niedokrwiennego wywołanego przez zablokowaną tętnicę jest inne niż np. udaru krwotocznego spowodowanego przez krwotok. Zastosowanie tomografii komputerowej (TK) lub obrazowania rezonansem magnetycznym (MRI) pozwoli na rozróżnienie między rodzajami udarów.


Leczenie udaru niedokrwiennego

W przypadku udaru niedokrwiennego kluczowe jest jak najszybsze przywrócenie krwiobiegu w chorym obszarze. W idealnej sytuacji, tzw. tromboliza lub rozbicie skrzepów przy użyciu środków farmakologicznych, stosowane jest w pierwszych godzinach po wystąpieniu udaru. Przeważnie, pacjent otrzymuje leki służące rozpuszczeniu skrzepów krwi. W celu zapobiegania ewentualnym blokadom przez tworzące się skrzepy podaje się leki przeciwzakrzepowe. W niektórych przypadkach, zablokowane tętnice muszą być rozszerzone mechanicznie przez zastosowanie cewnika.


Leczenie udaru krwotocznego

Jeżeli krwawienie nie ustało samoczynnie, musi zostać zatrzymane przez przeprowadzenie operacji ratunkowej. Rozlana krew oraz skrzepy, które tworzą się jako konsekwencja udaru krwotocznego wywierając ucisk, mogą uszkodzić delikatną tkankę mózgową. Jeżeli wewnątrz czaszki występuje zbyt wysokie ciśnienie, wtedy wykonuje się otwarcie czaszki, aby obniżyć ucisk na mózg. W zależności od rodzaju i powagi krwotoku mózgowego, lekarz może zamiast otwierana czaszki obniżyć ciśnienie krwi pacjenta lub wprowadzić cewnik przez pachwinę, aby dostarczyć lek, który rozbije skrzep w mózgu. Dzięki tym technikom może się udać uniknąć wykonywania operacji na mózgu.


Co wywołuje udar?

 

Choroby naczyniowo-sercowe są częstą przyczyną udaru.
W około 30 procentach przypadków nie daje się określić jednoznacznej przyczyny udaru; przypadki te są określane jako udary kryptogenne. (Łącze) Jako możliwą przyczyną należy rozważyć epizody bezobjawowych i nierozpoznanych migotań przedsionków. W takim przypadku mały monitor serca pomoże w zdiagnozowaniu wcześniej nierozpoznanych
migotań przedsionków i podjęciu odpowiedniego leczenia.


Rehabilitacja po udarze

Istnieje wiele możliwości rehabilitacji, które mogą pomóc pacjentowi w pokonaniu trudności występujących po udarze lub prowadzenie aktywnego życia pomimo tych ograniczeń. Zindywidualizowany program rehabilitacji uzależniony jest od konsekwencji danego udaru. Fizjoterapia promuje ruchomość i zdolności fizyczne pacjenta. Ergoterapia ćwiczy precyzyjne czynności ruchowe. Pacjenci doświadczający trudności w czasie mowy wynikające z uszkodzenia mózgu (afazja) mogą skorzystać z terapii logopedycznej w pomocy przy odzyskiwaniu umiejętności. Najlepiej skontaktować się z lekarzem i uzyskać informacje, jaki program rehabilitacyjny będzie najlepszy w konkretnym przypadku.


W jaki sposób przeciwdziałać nawracającym udarom

Po wystąpieniu udaru występuje podniesione ryzyko jego nawrotu. Przy odpowiednim leczeniu medycznym lub zmianach trybu życia można zmniejszyć lub wyeliminować ryzyko nawrotu.

  • Należy przyjmować wszystkie leki przypisane przez lekarza.
  • Należy odbyć wszystkie zaplanowane badania kontrolne.
  • Leczenie miażdżycy lub zaburzeń rytmu serca.
  • Obniżenie wysokiego ciśnienia krwi.
  • Kontrolowanie poziomu cukru we krwi.
  • Jeżeli ma się nadwagę, należy schudnąć.
  • Należy regularnie ćwiczyć bez nadmiernego przeciążania się.
  • Należy rzucić palenie.
  • Zaprzestać używania alkoholu i narkotyków.
  • Unikać stresu, „zwolnić w życiu” i znaleźć czas na relaks.