Migotanie przedsionków

Obraz
Patient is taking his medicine
grey
top_left
Off

Możliwości leczenia

Czym jest migotanie przedsionków?

Migotanie przedsionków, lub AF, jest najczęstszym zaburzeniem rytmu serca. Szacuje się, że między 1,5 a 2 procent populacji w krajach rozwiniętych cierpi na migotanie przedsionków. Ponieważ ryzyko wystąpienia migotania przedsionków zwiększa się z wiekiem, starzejące się społeczeństwa mogą oczekiwać zwiększenia ilości zachorowań w populacji.1 Migotanie przedsionków charakteryzuje się jako nieregularne bicie serca. Początkowo, nieregularny puls często pojawia się napadowo, co oznacza, że wywołuje nagłe ataki. Może to trwać minuty, godziny a nawet dni do momentu, w którym bicie serca spontanicznie się normalizuje. Z czasem ataki te mogą rozwinąć się w przewlekłe migotanie przedsionków, co wymaga leczenia, ponieważ nie kończą się one spontanicznie. Pacjenci przeważnie przyzwyczajają się do nieregularnego pulsu, co powoduje, że w niektórych przypadkach migotanie przedsionków przestaje być zauważalne. To może to mieć potencjalnie tragiczne konsekwencje, ponieważ migotanie przedsionków zwiększa ryzyko udaru. W celu przeciwdziałania udarom kluczowe jest wykrywanie nawet bezobjawowych epizodów migotania przedsionków. Pacjenci o bezobjawowych epizodach migotania przedsionków wymagają specjalnego leczenia farmakologicznego w celu przeciwdziałania udarom.


Co się dzieje w sercu w czasie migotania przedsionków?

 

W czasie migotania przedsionków mięśnie przedsionka nie kurczą się rytmicznie i nie są zsynchronizowe ze sobą. To oznacza, że zbyt mało krwi dociera do jam serca i powoduje to ogólne obniżenie możliwości pompowania krwi. Również występuje możliwość, że w niektórych obszarach przedsionka krew może się zatrzymywać, co może w konsekwencji prowadzić do powstawania skrzepów krwi. Te skrzepy krwi mogą się odrywać i wywołać udar, jeżeli zablokują przepływ w naczyniu krwionośnym w mózgu. Migotanie przedsionków może prowadzić do przyspieszonego bicia serca (częstoskurcz), nieregularnego bicia serca, a w innych okolicznościach do wolnego bicia serca (rzadkoskurcz) .
W przeciwieństwie do migotania komór, migotanie przedsionków przeważnie nie zagraża życiu. Jednakże nie można lekceważyć podniesionego ryzyka udaru. Dlatego należy niezwłocznie udać się do lekarza na badanie, jeżeli odczuwa się, że serce może pracować nieprawidłowo.


W jaki sposób można rozpoznać migotanie przedsionków?

Napadowe migotanie przedsionków które występuje nagle i znika bez leczenia, często nie jest zauważane. W innych przypadkach nieregularne tętno wywołuje objawy takie jak palpitacje serca, częstoskurcz, ból klatki piersiowej, zawroty głowy i niepokój ruchowy. Jeżeli zdolność pompowania serca jest znacząco obniżona, zadyszka i ogólne osłabienie mogą pojawić się jako konsekwencja migotania przedsionków. W niektórych przypadkach migotanie przedsionków może również powodować lęki.
Ważne, aby nawet bezobjawowe migotanie przedsionków zostało wykryte w odpowiednim czasie. Nieleczone napadowe ataki mogą występować coraz częściej, a to prowadzi do zwiększonego ryzyka udaru. Pacjenci z grupy ryzyka powinni przechodzić regularne badania.


Jakie są czynniki ryzyka dla migotania przedsionków?

Jednym z głównych czynników ryzyka dla migotania przedsionków jest wiek. Wcześniejsze schorzenia systemu sercowo-naczyniowego zwiększają ryzyko migotania przedsionków.

  • Wysokie ciśnienie krwi,
  • niewydolność serca,
  • powiększenie serca (rozszerzenie),
  • choroba zastawek serca, zwężenie zastawki mitralnej, zwężenie zastawki aortalnej.

Ponadto choroby takie jak nadczynność tarczycy lub cukrzyca i nadmierne spożywanie alkoholu oraz zmiany równowagi elektrolitycznej mają wpływ na rozwój migotania przedsionków.


W jaki sposób diagnozowane jest migotanie przedsionków?

Najlepszym sposobem na wykrycie migotania przedsionków jest sprawdzenie tętna. Jeżeli puls jest nieregularny, występuje wysokie ryzyko, że właśnie ma miejsce migotanie przedsionków. Stosując elektrokardiogram (EKG) można szybko potwierdzić podejrzewane migotanie przedsionków.
Jednakże przypadki napadowego migotania przedsionków są dużo trudniejsze do potwierdzenia, ponieważ EKG musi być wykonane w czasie napadu, aby móc je wykryć. Z tego powodu u osób z napadowym migotaniem przedsionków badanie w gabinecie lekarskim może nie prowadzić do rozstrzygającej diagnozy. W takiej sytuacji wykonuje się długoterminowe EKG; mierzy ono aktywność serca przez 24 godziny lub dłużej. Jeżeli wynik nadal jest niejednoznaczny, można wszczepić monitor serca w celu uzyskania skutecznej diagnozy.
Wszczepialny monitor serca umieszcza się pod skórą nad lewym mięśniem piersiowym i może on mierzyć aktywność serca pacjenta nawet przez kilka lat.
Ponadto wysiłkowe EKG powinno dać odpowiedź, w jaki sposób serce reaguje na wysiłek. Można zastosować dodatkowe badania takie jak ultrasonograf sercowy i badania krwi w celu wykrycia przyczyn i chorób towarzyszących migotania przedsionków.


W jaki sposób leczy się migotanie przedsionków?

Celem leczenia migotania przedsionków jest przywrócenie normalnego rytmu serca ponieważ regularne bicia serca minimalizuje ryzyko udaru. Rytm serca może być przywrócony przez leki znoszące arytmię serca lub kardiowersję elektryczną.
Po kardiowersji stosuje się leki antyarytmiczne w celu przeciwdziałania nawrotom migotania przedsionków. Stosuje się je również do kontrolowania częstości rytmu. Jeżeli leki antyarytmiczne nie są w stanie unormować rytmu serca na stałe, trzeba rozważyć ablację cewnikową, w której leczy się komórki odpowiedzialne za nieprawidłowe bicie serca. Napadowe migotanie przedsionków często nie wymaga leczenia, ponieważ przechodzi samoczynnie.


Kardiowersja elektryczna

Kardiowersja elektryczna umożliwia na swego rodzaju zresetowanie aktywności serca dzięki celowanej dawce prądu elektrycznego, po której serce znowu może bić normalnym rytmem. Kardiowersję przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. W czasie i po kardiowersji elektrycznej, występuje wysokie ryzyko wystąpienia skrzepów wewnątrz serca. Aby zapobiec tworzeniu się skrzepów, pacjenci otrzymują leki przeciwzakrzepowe.
Skrzepy krwi, które już się utworzyły w konsekwencji migotania przedsionków, mogą oderwać się w czasie kardiowersji i dostać się do tętnicy w mózgu, co może doprowadzić do udaru. Jeżeli lekarz podejrzewa, że wewnątrz serca występują skrzepy, wtedy wykona echokardiogram przezprzełykowy (TEE) przed i po kardiowersji. W tej procedurze lekarz wprowadza małe urządzenie USG do przełyku i nawiguje tak, aby zbliżyć się do serca. Jeżeli lekarz nie znajdzie żadnych skrzepów, może wykonać od razu kardiowersję. Jeżeli wykryje skrzepy, kardiowersja musi zostać odłożona, a pacjent otrzyma leki w celu rozpuszczenia istniejących skrzepów i przeciwdziałania tworzeniu się nowych.


Ablacja cewnikowa

Celem ablacji cewnikowej, również znanej jako ablacja o częstotliwości radiowej, jest izolacja obszarów w sercu wywołujących migotanie przedsionków od reszty serca. Przeważnie komórki te znajdują się w lewym przedsionku w okolicy żył płucnych. Aby tam się dostać, lekarz wprowadza cienką elastyczną rurkę do dużego naczynia krwionośnego w pachwinie i prowadzi je ostrożnie do lewego przedsionka. Następnie niszczy on „złą tkankę” przy użyciu wysokiej temperatury (energia o częstotliwości radiowej) lub bardzo niskiej temperatury (krioablacja). Blizny powstałe w wyniku zabiegu izolują problematyczny obszar od zdrowego obszaru serca. Po procedurze pacjent otrzymuje leki przeciwzakrzepowe w celu zapobiegania tworzeniu się skrzepów. Aktywność serca mierzona jest regularnie po zabiegu ablacji w celu określenia czy procedura była udana; jeżeli jest to konieczne, zabieg trzeba powtórzyć.


Co możesz zrobić jako pacjent?

Przede wszystkim należy przestrzegać zaleceń lekarza i przyjmować zapisane leki. Jeżeli masz wątpliwości, czy zapisane leki i procedury, podobnie jak zalecenia dotyczące stylu życia, są odpowiednie dla Ciebie, porozmawiaj z lekarzem lub uzyskaj opinię drugiego lekarza.
Dodatkowo należy zmniejszyć czynniki ryzyka przez prowadzenie zdrowego trybu życia, jedzenie lekkiej i zbilansowanej diety, picie wyłącznie małych ilości alkoholu i częste wykonywanie ćwiczeń fizycznych, ale niezbyt obciążających.


1 Camm AJ et al. 2012 focused update of the ESC Guidelines for the management of atrial fibrillation. European Heart Journal Nov 2012, 33 (21) 2719-2747; DOI: 10.1093/eurheartj/ehs253